PHÉP MÀU TỪ DÒNG SÔNG ÁNH SÁNG
Băng hình Ave Maria,Xin Dâng Lời Cảm Tạ, do nhóm Văn Lang ở Tampa Florida phát hành, đã được thực hiện rất công phu và nghệ thuật. Đặc biệt bài về Hàn MặcTử đã được dàn dựng ở ngay Gò Thị Qui Nhơn với khung cảnh nhà dòng giống như câu truyện nhà thương cùi Qui Hòa trước đây. Bài hát của nhạc sĩ Hải Linh với lời thơ Hàn Mặc Tử đang vang lên ru hồn người thưởng ngoạn về với những bụi bờ cô quạnh. Kìa, người cùi Hàn Mặc Tử đang vật vã với cơn đau và mặc cảm lẩn lút trốn tránh cái nhìn của mọi người, nhưng lại luôn ước ao bàn tay vỗ về từ trên, qua hình ảnh những bé thiên thần nhảy múa bay lượn quanh đây.
THỜI ĐIỂM NGƯỜI CÙI MỌC CÁNH
Nhiều người đã từng đọc thơ Hàn Mặc Tử, khâm phục tài nghệ của nhà thơ lạ lùng này. Lời thơ là “vườn ai mướt quá xanh như ngọc”. Ý thơ là “đây phút thiêng liêng đã khởi đầu, ai hãy làm thinh chớ nói nhiều… để xem trời giải nghĩa yêu”.
Vậy mà bỗng dưng nhà thơ tài ba khám phá ra bị bệnh cùi. Bệnh cùi đáng sợ, trước hết vì là bệnh nan y. Trước đây, vào năm 1940 khi Hàn Mặc Tử qua đời thì chưa có thuốc gì chữa trị nổi, giống như bệnh Aids bây giờ. Nhưng cái sợ nhất là sự tủi nhục cô đơn cùng độ. Ai cũng sợ người cùi như… sợ cùi! Vì, chơi với cùi không cùi cũng ghẻ! Mọi người xa tránh tởm gớm. Những người thân yêu cũng chẳng dám đến gần. Sợ lây. Người cùi luôn sống trong mặc cảm chẳng giống ai. Thịt da sượng sần nhầy nhụa. Các ngón tay ngón chân đỏ hoẻn rụng dần. Mặt mũi sần sùi méo lệch ghê sợ! Vì thế, trước khi chết thật về phần xác, người bị bệnh cùi đã phải trải qua cái chết tinh thần khủng khiếp hơn bội phần.
Vào khoảng năm 1936,lúc 24 tuổi, Hàn Mặc Tử biết mình bị cùi qua những dấu vết trên da thịt, phải ở riêng ra một nơi vắng lặng trong một cái chòi xơ xác ở Gò Bồi cách Qui Nhơn 15 cây số, xa tránh hết mọi người. Ông đã diễn tả sự vật vã này trong nỗi cô và đớn đau tột cùng:
Hồn đã cắn đã cào nhai ngấu nghiến
Thịt da tôi sượng sần và tê điếng
Tôi đau vì rùng rợn đến vô biên.
…
Tiếng rú ban đêm rợn bóng mờ
Tiếng rú hồn tôi xô vỡ sóng.
…
Chao ôi, ghê quá trong tư tưởng
Một vũng cô liêu cũ vạn đời.
…
Bây giờ tôi dại tôi điên
Chắp tay tôi lạy cả miền không gian.
…
Lạy Chúa tôi, lạy Chúa tôi, lạy Chúa tôi !
Hàn Mặc Tử đã diễn tả được tất cả những gì khủng khiếp nhất của người bị bệnh cùi, đã trở nên hiện thân và kết tinh của tất cả những gì khốn nạn nhất của một kiếp người, qua những bài thơ có một không hai trong văn chương Việt Nam và nhân loại, và gom lại thành tập “Đau Thương”.
MỌC CÁNH BAY ĐƯỢC
Nếu chỉ có thế thì cuộc đời này đáng sợ thật! Dù có tìm lí luận này hay tưởng tượng nọ để mà tự an ủi thì cuộc sống tự nó vẫn là một phi lí. Nhưng một thời gian trước khi chết, những bài thơ kế tiếp là những bài thơ đầy sức sống an bình và cảm tạ. Tất cả những bài thơ này được gom lại thành tập “Xuân Như Ý”.
Phép lạ nào? Hàn Mặc Tử vẫn chết vì bệnh cùi tại nhà thương Qui Hòa năm 1940 lúc mới 28 tuổi. Nhưng thực sự ông đã được ơn lột xác mọc cánh, thành một người mới với nhãn quan mới trong một chiều kích mới, là “Thánh Thể kết tinh” tươi đẹp lành lặn có sức “vỗ cánh bay chín tầng trời cao ngất” vì “ta là chim phượng hoàng” như ông đã chứng nghiệm.
Sau khi chết, trong túi áo ông, các nữ tu coi sóc nhà cùi đã tìm thấy bài viết “Linh Hồn Thanh Khiết”:
“Tôi muốn tắm trong đại dương ánh sáng, và tình yêu kính thiêng liêng. Nhiều phép lạ bởi Trời đưa xuống, người thế gian nghẹn ngào vì cảm mộ khi quan chiêm công trình thần bí Đấng Tối Cao… Hỡi các vị thiên thần của Trời,thiên thần của Chúa, thiên thần của an bình và hoan lạc, xin hãy vỗ tay lên: bởi vì đó là các mẹ và các chị dòng Phan Sinh xuống cõi trần gian để an ủi những đau khổ lo âu của loài người yếu đuối”.
Từ những quằn quại đớn đau, Hàn Mặc Tử đã vang lên lời cảm tạ được ơn lạ vượt qua cơn lâm lụy:
Lạy Bà là Đấng tinh tuyền thanh vẹn
Giàu nhân đức giàu muôn hộc từ bi
Cho tôi dâng lời cảm tạ phò nguy
Cơn lâm lụy vừa trải qua dưới thế.
TIN VUI ĐƯỢC TẮM GỘI Ở TRONG NGUỒN ÁNH SÁNG
Thấy ánh sáng muôn năm là yếu tố then chốt trong thiên tài nghệ sĩ sáng tác của Hàn Mặc Tử. Ông cảm nghiệm và cố tả lại một cách trung thực. Không phải như một luận đề, suy diễn, hay kết luận của hệ thống giáo lý nào cả, mà là một thực chứng.
Nguồn ánh sáng mà Hàn Mặc Tử thấy là một ngôi vị Thiên Chúa Tình Yêu, chứ không phải là một lực vũ trụ vô vi, vô vị nhạt nhẽo. Cảm thông và kết hợp với Thiên Chúa là một tương giao rung động ấm áp con tim chứ không phải như kiểu tượng muối trở về hòa tan trong biển cả lạnh lẽo đến rợn người. Một khi đã cảm nghiệm thấy Chúa Tình Yêu, thì lạ quá:“mọi cù lao trôi nổi xứ mênh mang, sẽ qui tụ thâu về trong một mối”. Vì thế, Hàn Mặc Tử thấy hồn sung sướng được Tình Yêu ấp ủ:
Ai tới đó mà chẳng nao thần trí
Tòa châu báu kết bằng hương kì dị
Của Tình Yêu rung động lớp hào quang
…
Sáng vô cùng, sáng láng cả mọi miền
Không u tối như cõi lòng ma quỉ
Vì có Đấng Hằng Sống hằng ngự trị
Nhạc thiêng liêng dồn trổi khắp u linh.
…
Ta ước ao đầu đội mũ triều thiên
Và tắm gội ở trong nguồn ánh sáng.
Và Hàn Mặc Tử đã trở về cuộc sống với con mắt nhìn khai mở hoàn toàn đổi mới, ngay dù cả với bệnh cùi. Ông đã thấy được mọi cảnh vật dù rất tầm thường đều mang hương vị kỳ diệu như những phép lạ: “nhìn nắng hàng cau nắng mới lên, vườn ai mướt quá xanh như ngọc…”. Chính nhạc sĩ Phạm Duy trong dịp ra mắt Trường Ca Hàn Mặc Tử cũng đã nhận ra: “Tất cả đều rất mượt mà, rất đậm đà, rất ngọc ngà… dù áo em chỉ là áo trắng, hoa đây chỉ là hoa bắp… Bởi vì thi sĩ Hàn Mặc Tử đã thấy Đạo ở tất cả, ở đáy nước hồ reo, và nhất là ở tình yêu… “. Cuộc sống đối với ông giờ đây là cả một dòng sông ánh sáng tuôn chảy phép mầu.
Hôm nay trời lửng lơ trời
Dòng sông ánh sáng sẽ trôi hoa vàng.
PHÚT TỊNH TÂM
Kinh Thánh kể chuyện mười người phong cùi trong tình trạng vô vọng phải sống xa cách mọi người, nhưng đã gặp được cơ may là Chúa Giêsu đi ngang qua. Đã được nghe thiên hạ đồn thổi nhiều trong những ngày vừa qua về một Đấng hay làm phép lạ chữa mọi tật bệnh, họ cùng tin tưởng kêu cứu: “Lạy Thầy Giêsu, xin thương xót chúng tôi”. Và quả thật, lòng tin của họ đã chữa được họ.
Tình trạng vô vọng hết thuốc chữa cũng có thể xẩy ra trong nhiều tâm hồn. Mình đã từng mê thơ Hàn Mặc Tử, nhưng có thể vẫn như một người đứng ngoài cuộc để mà thán phục, để mà thở dài thương hại. Thế thôi. Chưa bao giờ mình thấy Hàn Mặc Tử hiện hình lên ghê rợn như một người cùi, là chính iện trạng mình, thân phận mình. Có lối thoát nào không, hay chỉ biết quằn quại trong tuyệt vọng? Thì đây, xin được cùng Hàn Mặc Tử mọc cánh bay lên một khung trời mới, khám phá ra một thứ thuốc lạ là Ánh Sáng Tình Yêu hiện hình qua Đức Mẹ Maria, như lời thơ của Hàn Mặc Tử qua dòng nhạc kết của cuốn băng hình Ave Maria, Xin Dâng Lời Cảm Tạ:
Tôi cảm động rưng rưng hai hàng lệ:
Dòng thao thao bất tuyệt của nguồn thơ.
Bút tôi reo như châu ngọc đền vua;
Trí tôi hớp bao nhiêu là khí vị…
Và trong miệng ngậm câu ca huyền bí,
Và trong tay nắm một nạm hào quang…
Tôi no rồi, ơn vũ lộ hòa chan.
Tấu lạy Bà, Bà rất nhiều phép lạ.
Ngọc như ý vô tri còn biết cả
Huống chi tôi là Thánh Thể kết tinh.
Cố Lm. Dũng Lạc Trần Cao Tường