Cuộc sum họp linh thiêng
(Bài đọc I: Ds 6,22-27; Bài đọc II: 1Ths 5,16-26.28; Tin Mừng: Mt 5,1-10)
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Sơn, HKK
Lời mở
Giao thừa là thời điểm chuyển tiếp giữa ngày cuối cùng của năm cũ sang ngày đầu tiên của năm mới, là thời khắc linh thiêng của đất trời giao hoà, nên được nhiều dân tộc coi trọng trong phong tục, tập quán văn hoá của mình.
1. Cuộc sum họp linh thiêng trong ngày Tết
Theo phong tục ngày Tết cổ truyền của dân tộc Việt Nam, mỗi gia đình đã lau dọn bàn thờ tổ tiên, sửa sang phần mộ ông bà, tiễn ông Công, ông Táo về trời từ ngày 23 tháng Chạp để hôm nay tất cả cùng xum họp.
Thổ Công hay Táo quân là các vị thần bếp của người Việt. Ba vị thần này cai quản mọi hoạt động của gia đình, quyết định sự may rủi phúc hoạ, ngăn cản ma quỷ, giữ bình yên cho gia đình, giữ cho ngọn lửa nơi bếp của gia đình luôn sưởi ấm và nồng cháy. Vì thế, họ có nhiệm vụ bay về trời để báo cáo với Ngọc Hoàng Thượng Đế về tất cả những chuyện lớn nhỏ xảy ra trong gia đình gia chủ.
Nhiều bạn trẻ và người Công giáo không tin sự có mặt của họ trong đời sống. Nhưng với tinh thần hội nhập văn hoá dân tộc, ta có thể nghĩ đến các thiên thần mà Cha Trên Trời đã gửi đến cho mỗi dân tộc, mỗi Hội Thánh, mỗi thành phố, mỗi làng quê, mỗi gia đình để bảo vệ các thành viên như Thánh Kinh nhắc nhở cho ta để ta kính nhớ và biết ơn các ngài (x. Tb 3,7; Tv 91,11; Mt 18,10; Cv 12,15; Kh 2,1.8.12.18; 3,1; 5,11…). Đó là chúng ta chưa nói đến thiên thần bản mệnh hay hộ thủ luôn ở bên ta để bảo vệ và nhắc nhở ta làm những điều tốt đẹp theo ý Chúa. Tuy nhiên, có lẽ vì dân tộc ta, gia đình ta chưa tin vào sự che chở của các thiên thần nên cũng chưa nhận ra sự hiện diện của các vị ấy trong đời sống.
Sự hiện diện của tổ tiên và các người khuất bóng như ông bà cũng ít được người Công giáo quan tâm. Bằng chứng là ít gia đình lập bàn thờ gia tiên. Nhiều người Công giáo ngại ngùng vì trong quá khứ đã có xung đột giữa dòng Tên và các dòng khác về vấn đề tôn kính Đức Khổng Tử và việc thờ kính tổ tiên. Thật ra, tất cả những người đã qua đời trong gia đình, vì không còn bị ngăn cách bởi thể xác vật chất, không còn bị giới hạn bởi không gian và thời gian, nên đều có thể sum họp với nhau bên Chúa và các thần thánh, nếu chúng ta thành tâm mong ước sum họp với họ.
Tất cả đều đang ở gần chúng ta, hiện diện bên đàn con cháu, nên trong lễ giao thừa hôm nay, ở nhà thờ cũng như trong bữa cỗ cúng giao thừa ở gia đình, chúng ta cùng họp mặt bên Chúa để cùng cảm tạ Chúa vì muôn ơn lành Chúa ban trong năm cũ, cảm tạ Đức Mẹ và các Thần Thánh, ông bà tổ tiên đã khuất vì đã chuyển cầu và chúc lành cho mọi chuyện lớn nhỏ trong cuộc đời mỗi thành viên như Bài đọc I (x. Ds 6,22-27). Chúng ta cùng thực hiện theo lời khuyên của thánh Phaolô: “Anh em hãy vui mừng luôn mãi và cầu nguyện không ngừng. Hãy tạ ơn trong mọi hoàn cảnh”, dù chúng ta nghèo túng hay giàu có, yếu đau hay mạnh khoẻ, “để Thiên Chúa là nguồn mạch bình an, thánh hoá toàn diện con người anh em, gìn giữ tâm hồn và thân xác anh em được vẹn toàn, được đầy ân sủng của Chúa Giêsu Kitô” (1Ths 5,16.23.28.).
2. Cùng giúp nhau xây dựng hạnh phúc
Hơn nữa, cuộc sum họp này chỉ thật sự mang lại hiệu quả khi mỗi người tham dự đều hiểu mình đang thuộc về một đại gia đình vô cùng rộng lớn của Thiên Chúa là toàn thể các thần thánh, những người đã khuất và mọi người trong thế giới để cùng xây dựng hạnh phúc cho nhau. Hạnh phúc đó mời gọi chúng ta mở rộng tâm hồn và cả thân xác để xây dựng hoà bình cho nhau, có thế ta mới xứng đáng được gọi là con Thiên Chúa như Chúa Giêsu công bố trong hiến chương Nước Trời.
Nếu điều răn thứ bốn trong Mười Điều Răn của Cựu Ước nhắc nhở ta: “Phải thảo kính cha mẹ”, thì Chúa Giêsu, trong tư cách là Con Một Thiên Chúa, đã dạy ta phải vượt qua tinh thần cục bộ của gia đình ruột thịt, của bè phái hẹp hòi, để mở rộng tâm trí và vòng tay xây dựng hoà bình cho muôn loài: “Phúc thay ai xây dựng hoà bình vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa” (x. Mt 5,9). Niềm vui của mấy triệu người dân ở dải Gaza đã vỡ oà ngày 19/1/2025 vừa qua, khi súng đạn im tiếng cho gia đình sum họp với nhau. Nhưng hoà bình chỉ thật sự bền vững nếu mọi người trên thế giới nhận ra nhau đều là anh em ruột thịt của đại gia đình nhân loại.
Dù rằng khoa học đã cho ta hiểu rằng tất cả chúng ta đều cùng thuộc về một giống người với 3 tỉ ADN trong bộ gen của mình, thế nhưng người ta vẫn cứ xung đột, giết hại, tàn phá lẫn nhau vì khác biệt về màu da, chủng tộc, tôn giáo, chủ nghĩa, nên không cảm nhận được hoà bình. Người ta cũng không hiểu tình yêu của Cha Trên Trời, nên cũng không biết mình cần phải yêu thương mọi người là anh chị em của mình.
Lời kết
Vì thế, trong thánh lễ giao thừa, chúng ta cầu xin Chúa cho mọi người chúng ta cảm nhận được tình yêu Chúa mỗi ngày một hơn trong Năm Mới để cùng tạo cho nhau niềm vui bình an. Bình an này không ở đâu xa. Nó ở ngay trong lòng ta, trong gia đình và cộng đồng xã hội qua những bữa ăn chia sẻ mỗi ngày, qua những nụ cười, lời cảm ơn, lời xin lỗi, qua những hành động dù rất nhỏ bé nhưng làm với tình yêu trong sáng và quảng đại vì Thiên Chúa Tình Yêu cũng là người chủ của bình an. Amen.
HKK
