Học hỏi Phúc âm Chúa Nhật: Chúa Nhật V Mùa Chay

Lời Chúa: (Ga 8,1-11)

✠ Bài trích Phúc Âm theo thánh Gioan

¹ Khi ấy, Đức Giê-su đến núi Ô-liu.
² Vừa tảng sáng, Người trở lại Đền Thờ. Toàn dân đến với Người. Người ngồi xuống giảng dạy họ. ³ Lúc đó, các kinh sư và người Pha-ri-sêu dẫn đến trước mặt Đức Giê-su một phụ nữ bị bắt gặp đang ngoại tình. Họ để chị ta đứng ở giữa, ⁴ rồi nói với Người : “Thưa Thầy, người đàn bà này bị bắt quả tang đang ngoại tình. ⁵ Trong sách Luật, ông Mô-sê truyền cho chúng tôi phải ném đá hạng đàn bà đó. Còn Thầy, Thầy nghĩ sao ?” ⁶ Họ nói thế nhằm thử Người, để có bằng cớ tố cáo Người. Nhưng Đức Giê-su cúi xuống lấy ngón tay viết trên đất. ⁷ Vì họ cứ hỏi mãi, nên Người ngẩng lên và bảo họ : “Ai trong các ông sạch tội, thì cứ việc lấy đá mà ném trước đi.” ⁸ Rồi Người lại cúi xuống viết trên đất. ⁹ Nghe vậy, họ bỏ đi hết, kẻ trước người sau, bắt đầu từ những người lớn tuổi. Chỉ còn lại một mình Đức Giê-su, và người phụ nữ thì đứng ở giữa. ¹⁰ Người ngẩng lên và nói : “Này chị, họ đâu cả rồi ? Không ai lên án chị sao ?” ¹¹ Người đàn bà đáp : “Thưa ông, không có ai cả.” Đức Giê-su nói : “Tôi cũng vậy, tôi không lên án chị đâu ! Thôi chị cứ về đi, và từ nay đừng phạm tội nữa !”

CÂU HỎI

Cho biết bối cảnh xảy ra câu chuyện ở bài Tin Mừng này (nơi chốn, thời gian, thính giả). So sánh Ga 8,1-2 với Lc 21,37-38. Bạn có nhận xét gì không?
Đọc Ga 8,1-6a. Đâu là mục đích của các kinh sư và người Pharisêu khi họ đưa chị này đến với Đức Giêsu ? Đâu là cái bẫy họ đang giăng ra cho Ngài? Đọc Đnl 22,23-24 và cho biết muốn ném đá một phụ nữ ngoại tình thì cần những điều kiện gì?
Đọc Ga 8,6b. Đâu là cử chỉ và thái độ của Đức Giêsu trước câu hỏi của họ: “Thầy bảo (= nghĩ) sao?”
Bạn nghĩ gì về câu hỏi của Đức Giêsu trong Ga 8,7? Đức Giêsu có trả lời trực tiếp vào câu hỏi của họ ở Ga 8,5 không? Ngài đã làm gì để tránh?
Tại sao câu nói của Đức Giêsu ở Ga 8,7 lại tạo ra bước ngoặt, giúp giải quyết vấn đề căng thẳng?
Đức Giêsu đã cúi xuống và ngẩng lên mấy lần? Ngài đã tạo ra không gian tĩnh lặng bằng cách nào?
Đọc Ga 8,10-11. Bạn nghĩ gì về cuộc trò chuyện giữa Đức Giêsu và người phụ nữ?
Qua cách hành xử của Đức Giêsu, bạn thấy Ngài có coi nhẹ tội ngoại tình không? Bạn thích cách hành xử của Đức Giêsu ở những điểm nào?

GỢI Ý SUY NIỆM:

Trong Mùa Chay, bạn học được bài học nào từ thái độ của Chúa Giêsu qua bài Tin Mừng này?

PHẦN TRẢ LỜI

Bối cảnh của câu chuyện này xảy ra ở Đền thờ Giêrusalem, vào buổi sáng sớm, trước sự có mặt của “toàn dân” (Ga 8,2). Tối hôm trước, Đức Giêsu hẳn đã qua đêm ở Núi Ôliu (Ga 8,1). Theo Tin Mừng Luca, đây là nơi Ngài có thói quen ngủ đêm khi Ngài lên Đền thờ Giêrusalem (Luca 22,39). Ban ngày, Đức Giêsu giảng dạy trong Đền thờ (Lc 19,47). Buổi tối, Ngài qua đêm tại núi Ô-liu (Lc 21,37). Ta thấy có sự tương đồng giữa Lc 21,37-38 với Ga 8,1-2. Cả hai đoạn này đều nói đến việc Đức Giêsu đến núi Ô-liu vào ban đêm, và trở lại Đền thờ vào buổi sáng để giảng dạy cho “toàn dân”. Nên biết Đền thờ Giêrusalem nằm trên một ngọn núi chỉ cách núi Ô-liu một thung lũng; có con suối Kít-rôn chảy trong thung lũng này (Ga 18,1).
Các kinh sư và các người Pharisêu chắc hẳn biết thói quen lên Đền thờ lúc sáng sớm của Đức Giêsu, và họ đã may mắn tìm được một cơ hội để tố cáo Đức Giêsu là người chống lại việc giữ Luật Mô-sê. Chẳng biết họ đã tìm được người phụ nữ bị bắt quả tang ngoại tình ở đâu, chỉ biết họ đã dẫn chị ta đến đứng giữa, trước mặt Đức Giêsu. Họ tố cáo tội chị ta (Ga 8,4), đồng thời nhắc cho Ngài biết theo sách Luật, ông Mô-sê truyền lệnh ném đá những phụ nữ phạm tội này. Họ muốn biết ý kiến của Thầy Giêsu về chuyện có ném đá chị ta hay không: “Còn Thầy, Thầy bảo sao?” (Ga 8,5). Thật ra luật Mô-sê trong Đnl 22,23-24 áp dụng hình phạt ném đá trong trường hợp sau đây: một cô trinh nữ đã đính hôn với một người đàn ông, nhưng lại ngủ với một người đàn ông khác, và tội này diễn ra ở trong thành, thì cả hai sẽ bị ném đá ở cửa thành. Như thế để ném đá một phụ nữ đòi hỏi nhiều điều kiện, và ta không rõ người phụ nữ đang đứng trước Đức Giêsu có phải là một trinh nữ mới hứa hôn không, có phạm tội trong thành không, người đàn ông ngủ với chị này đang ở đâu… Như thế thật hấp tấp khi đòi ném đá nếu chưa biết rõ mọi chi tiết. Các ông kinh sư và Pharisêu muốn đưa Đức Giêsu vào bẫy. Họ muốn tố cáo Ngài đã không giữ Luật Mô-sê, vì họ biết thế nào Ngài cũng tìm cách tha cho người phụ nữ (Ga 8,6a).
Đức Giêsu biết rõ họ đang giăng bẫy để tìm cớ tố cáo mình khi đặt câu hỏi ở Ga 8,5. Ngài không vội vã đưa ra câu trả lời để khẳng định lập trường của mình. Trước thái độ hung hăng của các nhà lãnh đạo tôn giáo, Ngài chọn giữ thái độ thinh lặng. Vì đang ở tư thế ngồi mà giảng dạy (Ga 8,2c), nên Ngài đã “cúi xuống lấy ngón tay viết trên đất” (Ga 8,6b). Ngài không có bút, chỉ dùng ngón tay, không có giấy, chỉ có đất cát. Nhiều tác giả đưa ra những đồn đoán, nhưng chúng ta chẳng bao giờ biết rõ Ngài đã viết gì trên đất. Dù sao hành vi cúi xuống, lặng lẽ dùng ngón tay viết trên đất của Đức Giêsu đã bắt đầu tạo ra khoảng lặng cho người ta hồi tâm.
Đức Giêsu đã viết trên đất một lúc lâu, nên họ sốt ruột và nhắc đi nhắc lại câu hỏi với sự đắc thắng: “Thầy bảo sao?”. Chắc họ nghĩ Đức Giêsu thinh lặng viết trên đất, chỉ vì không tìm ra câu trả lời. Cuối cùng thì họ cũng có câu trả lời, nhưng là một câu trả lời không đúng vô câu hỏi, và làm họ chưng hửng: “Trong các ông, ai không có tội thì là người đầu tiên (prôtos, xem Đnl 17,7) ném đá chị này đi (Ga 8,7)”. Như thế Đức Giêsu đã tránh đối đầu với Luật Mô-sê, khi Ngài chấp nhận cho người vô tội có quyền ném đá đầu tiên.
Câu nói của Đức Giêsu ở Ga 8,7 đưa những người tố cáo về với lòng mình, xét xem mình có vô tội không, trước khi ném đá người khác. Rồi Ngài lại tiếp tục tạo ra khoảng lặng, cúi xuống, không nhìn ai, viết trên đất. Câu nói này tạo ra hiệu quả không ngờ: từng người một bỏ đi, bắt đầu từ giới cao niên, rồi cả đám đông. Rõ ràng không ai dám nhận mình vô tội.
Đức Giêsu đã cúi xuống và ngẩng lên hai lần: cúi xuống (Ga 8,6b.8) và ngẩng lên (Ga 8,7.10). Hành vi này bình thản này làm cho bầu khí dịu lại, tạo ra sự trầm lắng để người ta trở về với lòng mình, thấy sự thực về mình hơn là tập trung vào lỗi của người khác. Hành vi cúi xuống viết trên đất, cố ý không nhìn ai, cho thấy Đức Giêsu có vẻ như muốn tách mình ra khỏi cuộc tranh luận căng thẳng. Hành vi ngẩng lên là để đối thoại với những kẻ chống đối Ngài hay với chị phụ nữ.
Khi Đức Giêsu ngẩng lên lần thứ hai (Ga 8,10), Ngài bắt đầu cuộc đối thoại riêng tư với người phụ nữ ngoại tình. Ngài gọi chị là “Bà” (gúnai, woman) như gọi Đức Mẹ và chị Maria Mácđala (Ga 2,4; 19,26; 20,15). Lúc này mọi người đã bỏ đi hết, chỉ còn lại một mình Đức Giêsu và chị ta. Chị này được mô tả là đứng “ở giữa,” nghĩa là chị ấy vẫn đứng cùng một chỗ như trước (Ga 8,3.9). Đức Giêsu hỏi chị hai câu. Ta không rõ câu hỏi thứ nhất có phải là câu hỏi thực sự không: “Họ đâu cả rồi?” Còn câu hỏi thứ hai: “Không ai kết án chị sao?” diễn tả sự ngạc nhiên ngây thơ của Đức Giêsu trước việc chị này không bị đám đông kết án và ném đá, dù chị có tội. Chị đã trân trọng trả lời vị ân nhân cứu mạng mình một cách ngây thơ không kém: “Thưa Ngài, không có ai”. Từ câu trả lời này, Đức Giêsu, Đấng vô tội, Đấng duy nhất có quyền kết án người phụ nữ đứng trước mặt mình, đã nói lên lời tha thứ và khuyên răn: “Từ nay chị đừng phạm tội nữa” (Ga 8,11).
Có thể nói Đức Giêsu đã cứu mạng sống của người phụ nữ ngoại tình, nhưng Ngài không coi nhẹ tội ngoại tình. Ngài không kết án chị, nhưng đòi chị từ nay về sau phải dứt khoát không phạm tội này nữa. Ngài mời chị sang một trang mới cho đời mình, mở một tương quan mới với Thiên Chúa và với người chồng. Đức Giêsu bao dung với tội nhân, nhưng cứng rắn đối với tội.

Lm. Antôn Nguyễn Cao Siêu