ĐTC Phanxicô: Loạt bài giáo lý về cầu nguyện – Bài 7: Lối cầu nguyện của tiên tri Êlia
Anh chị em thân mến, chúc anh chị em một buổi sáng tốt đẹp!
Hôm nay chúng ta hãy tiếp tục bài giáo lý của chúng ta về cầu nguyện, loạt bài mà chúng ta đã gián đoạn để nói về việc chăm sóc sáng thế, và bây giờ chúng ta sẽ tiếp tục lại; và chúng ta hãy gặp gỡ một trong những nhân vật hấp dẫn nhất trong toàn bộ Sách Thánh: tiên tri Êlia. Ngài vượt quá các giới hạn thời ngài, và chúng ta cũng có thể thấy sự hiện diện của ngài trong một số tình tiết trong Tin Mừng. Ngài đã hiện ra bên cạnh Chúa Giêsu, cùng với Môsê, vào lúc Chúa Hiển Dung (x. Mt 17:3). Chính Chúa Giêsu nói đến ngài khi ghi công cho chứng từ của Thánh Gioan Tẩy Giả (x. Mt 17:10-13).
Trong Kinh thánh, Êlia xuất hiện một cách đột ngột, một cách bí nhiệm, xuất phát từ một ngôi làng nhỏ hoàn toàn ở bên lề (xem 1 V 17:1); và cuối cùng, ngài rời khỏi hiện trường, trước mắt môn đệ Êlisa, trên cỗ xe lửa đưa ngài lên trời (xem 2 V 2: 11-12). Vì vậy, ngài là một người không có nguồn gốc chính xác, và trên hết là không có kết thúc, được đưa về thiên đàng: vì lý do này, sự trở lại của ngài được mong đợi trước khi Đấng Mêsia đến, như một tiền hô. Sự trở lại của Êlia đã được chờ đợi cách như thế.
Kinh thánh trình bày Êlia như một người có đức tin trong sáng như phalê: chính tên của ngài, có thể có nghĩa là “Giêhôva là Thiên Chúa”, chứa đựng bí quyết trong sứ mệnh của ngài. Ngài sẽ như thế trong suốt phần đời còn lại của ngài: một người chính trực, không thể có những thỏa hiệp nhỏ nhặt. Biểu tượng của ngài là lửa, hình ảnh quyền năng thanh tẩy của Thiên Chúa. Ngài sẽ là người đầu tiên bị thử thách, và ngài sẽ mãi trung thành. Ngài là tấm gương của tất cả những người có đức tin, biết cám dỗ và đau khổ nhưng không thôi sống theo lý tưởng mà vì nó, họ đã sinh ra.
Cầu nguyện là huyết mạch không ngừng nuôi dưỡng đời ngài. Vì lý do này, ngài là một trong những người yêu quý nhất đối với truyền thống đơn tu, đến nỗi một số người đã chọn ngài làm cha thiêng liêng cho cuộc đời hiến dâng cho Thiên Chúa. Êlia là người của Thiên Chúa, đứng đó như người bảo vệ quyền tối thượng của Đấng Tối Cao. Tuy nhiên, ngài cũng buộc phải đối đầu với các yếu đuối của chính mình. Thật khó để nói kinh nghiệm nào hữu ích nhất đối với ngài: sự thất bại của các tiên tri giả trên Núi Carmel (xem 1 V 18: 20-40), hay sự bối rối của ngài khi ngài thấy mình “không tốt hơn các tổ tiên [của ngài]”( xem 1 V 19: 4). Trong linh hồn của những người cầu nguyện, việc cảm thức được sự yếu đuối của bản thân còn quý giá hơn những giây phút vinh thăng, khi dường như cuộc sống là một chuỗi những chiến thắng và thành công. Điều này luôn xảy ra trong việc cầu nguyện: những giây phút cầu nguyện mà chúng ta cảm thấy được nâng lên, thậm chí hứng khởi, và những giây phút cầu nguyện đầy đau đớn, khô cằn, thử thách. Cầu nguyện là như thế: để chúng ta được Chúa chở đi đâu thì chở, và cũng để chúng ta bị đánh gục bởi những tình huống khó chịu và thậm chí bị cám dỗ. Đây là một thực tại tìm thấy trong nhiều ơn gọi khác trong Kinh thánh, ngay cả trong Tân ước; chẳng hạn, anh chị em hãy nghĩ đến Thánh Phêrô và Thánh Phaolô. Đời sống của các ngài cũng giống như vậy: những giây phút vui mừng và những lúc tinh thần xuống thấp, đau khổ.
Êlia là con người của đời sống chiêm niệm và, đồng thời, của đời sống hoạt động, bận bịu với những biến cố của thời đại mình, có khả năng đụng độ với vua chúa và hoàng hậu sau khi họ đã giết Nabót để chiếm vườn nho của ông (xem 1V. 21: 1-24). Chúng ta cần biết bao các tín hữu, các Kitô hữu nhiệt thành, biết hành động, trước những người có trách nhiệm quản lý, một cách can đảm như Êlia mà nói rằng: “Việc này không được làm! Đây là tội giết người!”. Chúng ta cần tinh thần của Êlia. Ngài cho chúng ta thấy không nên có sự phân đôi trong đời sống của những người cầu nguyện: một người đứng trước mặt Chúa và đi về phía các anh em mà Người đã sai chúng ta đến với họ. Cầu nguyện không phải là nhốt mình với Chúa để làm cho linh hồn mình trông đẹp đẽ: không, đấy không phải là cầu nguyện, đấy là cầu nguyện giả. Cầu nguyện là một cuộc đối đầu với Thiên Chúa và để mình được sai đi để phục vụ anh chị em mình. Bằng chứng của cầu nguyện là tình yêu thương thực sự người lân cận của mình. Và ngược lại: các tín hữu hành động trong thế giới sau khi trước nhất đã giữ im lặng và cầu nguyện; nếu không, hành động của họ chỉ là bốc đồng, thiếu biện phân, vội vàng không có đích đến. Các tín hữu hành xử cách này, họ gây ra nhiều bất công bởi vì họ đã không đi cầu nguyện với Chúa trước, để biện phân điều họ phải làm.
Các trang Kinh thánh cho thấy đức tin của Êlia cũng có nhiều tiến bộ: ngài cũng lớn lên trong lời cầu nguyện, ngài trau chuốt nó từng chút một. Khuôn mặt của Chúa trở thành tiêu điểm đối với ngài khi ngài bước đi. Ngài đạt đến đỉnh cao trong kinh nghiệm phi thường này, khi Thiên Chúa bày tỏ chính Người cho Êlia trên núi (xem 1V 19: 9-13). Người tỏ mình ra không phải trong cơn bão, cũng không phải trong trận động đất hay ngọn lửa hỏa hào, mà là trong “một âm thanh thì thào nhè nhẹ” (câu 12). Hoặc đúng hơn, một lối diễn dịch phản ảnh tốt trải nghiệm này: trong sợi dây im lặng mà vang dội. Đó là cách Thiên Chúa tỏ chính Người cho Êlia. Chính bằng dấu hiệu khiêm nhường này mà Thiên Chúa đã thông đạt với Êlia, người vào thời điểm đó, đang là một tiên tri chạy trốn, đánh mất bình an. Chúa đã đến trước để gặp một người mệt mỏi, một người tưởng rằng mình đã thất bại trên mọi trận tuyến, và với làn gió nhẹ nhàng, với sợi dây im lặng mà vang dội đó, Người đã mang thanh tĩnh và bình an trở lại trái tim ngài.
Đây là câu chuyện về Êlia, nhưng dường như nó được viết cho tất cả chúng ta. Trong một số buổi tối nào đó, chúng ta có thể cảm thấy vô dụng và cô đơn. Chính lúc đó việc cầu nguyện sẽ đến và gõ cửa trái tim chúng ta. Tất cả chúng ta có thể thu thập một góc chiếc áo choàng của Êlia, giống như môn đệ của ngài là Êlisa đã thu thập một nửa chiếc áo choàng của ngài. Và dù chúng ta đã làm một điều sai trái, hoặc nếu chúng ta cảm thấy bị đe dọa và sợ hãi, khi chúng ta trở lại trước mặt Thiên Chúa với lời cầu nguyện, sự thanh thản và bình an sẽ trở lại như thể bởi phép lạ. Đó là điều gương sáng của Êlia chỉ cho chúng ta thấy.