NHỮNG VẤN ĐỀ CỦA HÔN NHÂN (2)

NỀN TẢNG CỦA NHỮNG XUNG KHẮC HÔN NHÂN

Tất cả những vấn đề thuộc về hôn nhân đều có nền tảng xã hội của thời đại chúng ta. Đây là lý do tại sao, như chúng ta đã lưu ý, những vấn đề của hàng ngàn, hàng vạn người đàn ông cũng như đàn bà đều giống nhau. Những mẫu xung đột giữa vợ và chồng phản ảnh ảnh hưởng của vấn đề chung mà nhân loại ngày hôm nay đang đối đầu: kinh tế bất ổn, sự vô dụng mà nhiều người cảm thấy đối với những vấn đề xã hội, chính trị, kinh tế của thời đại chúng ta, sự thiếu vững chắc được gây nên bởi những thay đổi sâu xa về giá trị và đạo đức luân lý, sự chia rẻ của xã hội thành những đơn vị nhỏ mà mỗi đơn vị lo đi tìm lợi ích cho riêng mình, sự nghi ngờ nhau được gây nên bởi sự tranh giành và đọ sức nhau, và trên hết là sự tranh đấu cho sự ưu thế của nam và nữ. Đây là những yếu tố mang lại chiều sâu và ý nghĩa cho những tranh luận vô nghĩa và không quan trọng. Biết những yếu tố này giúp được chút ít trong việc khuất phục những tình thế khó khăn của chồng và vợ. Để hữu ích, kiến thức phải được áp dụng. Không may, chỉ lời khuyên về kỷ thuật thì có giá trị giới hạn vì thái độ cá nhân là động lực quan trọng nhất đàng sau bối cảnh. Hiểu về chính mình và người bạn cũng như sự hiểu rõ những bộ mặt liên quan đến bản tính con người sẽ mang lại một sự giúp ích hữu hiệu mà con người có thể tìm thấy trong công việc phải đối phó với cuộc sống và với việc đã kết hôn.

BẤT TƯƠNG XỨNG VỀ TÍNH DỤC

Trong khi thảo luận đâu là những trở ngại cho hạnh phúc hôn nhân, chúng ta hãy mở mắt xem những nhu cầu và những xung khắc của con người nằm sâu xa bên dưới. Sự tương hợp về tính dục được xem là một trong những căn bản của việc hiểu biết về hôn nhân, vì hôn nhân là luật thiết định hợp lý để cung cấp cho sự thỏa mãn về tính dục. Sự thỏa mãn hỗ tương về tính dục là luật trừ hơn là qui luật trong những hôn nhân của thời đại chúng ta. Vì sự rất thông thường của việc không thỏa mãn về tính dục trở nên quá rõ ràng nên nhiều sách được viết để giúp thăng tiến về liên hệ tình dục trong hôn nhân. Nhiều cuốn đã được viết về những khó khăn trong việc hài hòa tính dục giữa nam và nữ, và làm thế nào để khắc phục được những trở ngại đó. Nhiều người đã khát vọng loại văn chương này, hy vọng nhận được câu trả lời cho những khát vọng mong thõa mãn được những nhu cầu cần thiết đó. Nhiều cặp vợ chồng có thể đã tìm được một vài thoải mái từ những cuốn sách đó. Nhưng tôi vẫn còn lấy làm lạ: có phải cái ký kết mới của họ về hạnh phúc hôn nhân đến từ lời khuyên về kỷ thuật hay từ thái độ mới của một cặp vợ chồng đã được nối kết lại bởi sự tò mò và mạo hiểm muốn chia xẻ cùng một trách nhiệm chung. Có thể là sự chia xẻ này sẽ mang lại một sự hợp nhất sâu xa hơn, lâu dài hơn về mục đích và lợi ích hơn là sự hiệp nhất được thiết lập bởi đám cưới. Nhưng nếu chỉ có kỷ thuật mà thôi không thể có hiệu quả lâu dài cũng không thể cứu được một sự hợp nhất ngày càng xuống cấp.

Câu bất tương xứng trong tính dục đã được dùng và thường bị lạm dụng như một cớ để che dấu sự khước từ. Mỗi cá nhân bị lôi cuốn về tính dục bởi một vài nét nào đó của một người khác phái hơn là bởi những người khác. Những kinh nghiệm trước đây và những khuynh hướng cá nhân giúp họ chọn lựa những sở thích của họ. Khi một người cảm thấy mình bị lôi cuốn bởi một loại người nào đó, sự thích thú như thế có thể nói là quan trọng trong suốt tiến trình ve vãn. Sau khi đám cưới, những yếu tố khác điều khiển liên hệ phái tính. Có loại cử chỉ ái ân một thời được yêu chuộng nhất có thể không bao lâu lại mất đi sự hấp dẫn. Chúng ta đã lưu ý đến một trường hợp trong đó người chồng lại tái khám phá ra người vợ có một sức hấp dẫn về tính dục cho dẫu ông đã bị thuyết phục rằng nàng có thể không bao giờ kích thích ông được nữa. Thiếu sự thích thú về tính dục nói chung, thiếu sự kích thích, sự khác biệt về những nhu cầu tính dục, không có khả năng hay lạnh cảm, những cái đó không là nguyên nhân của sự bất tương xứng về tính dục nhưng là kết quả của những xung khắc cá nhân. Chúng phản ảnh những thái độ đối nghịch nhau giữa vợ và chồng, những thái độ này ảnh hưởng đến những hành vi liên quan đến tính dục. Không có một chỉ dạy về kỷ thuật nào toàn hảo, mà chỉ do hai người nếu yêu nhau chân thành có thể khám phá ra về vấn đề này và có thể giữ được mãi sự lôi cuốn hấp dẫn nhau về chuyện tình ái.

Những nhà theo chủ nghĩa vật chất đánh giá quá cao sự quan trọng của qui luật tình ái và sự thõa mãn tròn đầy của nó. Họ tin vào sự an bài từ trước về tính dục và tin vào sự tận hưởng triệt để nguồn khát vọng đó. Nhưng chúng ta hãy xem những kinh nghiệm xảy ra. Rất thường, đêm tân hôn là đêm thất vọng nhất và đánh dấu sự khởi đầu của sự bất hạnh và thực tại hôn nhân. Cô dâu và chú rể không thể tìm thấy sự thỏa mãn hỗ tương và sau đó cũng không học hiểu biết, cảm thông nhau hơn. Qui luật tình ái của họ thì quá khác biệt. Họ cảm thấy mình bị đốt cháy bởi đam mê, lôi cuốn vào mê hồn trận, và chỉ sau một lúc thì ngọn lửa tàn đi. Khát vọng của họ được thoả mãn. Họ đi tìm kích thích mới, mạo hiểm mới, kinh nghiệm mới. Ngay trong những trường hợp bình thường hơn, nhiều người tin rằng sự kích thích không thể làm sống lại thói quen hằng ngày, rằng kinh nghiệm mới thì cần để làm nóng bỏng dục vọng, và rằng sự cũ kỹ không có gì mới mẻ, sẽ làm chết khoái cảm. Hàng triệu người tin vào sự tương hợp bẩm sinh về tính dục và sự thụ hưởng tự nhiên về dục vọng, vì kinh nghiệm của họ xem ra phù hợp với niềm tin như thế và không thể nhìn sâu xa hơn vào những cảm nghiệm đó.

SỰ THỎA MÃN ĐÒI HỎI SỰ THÍCH ỨNG LẪN NHAU

Khi hai người đi vào liên hệ tình ái, mỗi người mang vào cá tính của mình, một số những kinh nghiệm quá khứ, và dĩ nhiên toàn thể con người họ. Phải nói là một điều quá lạ lùng nếu họ phù hợp với nhau. Chuyện ân ái là một nghệ thuật, mà nghệ thuật thì cần phải được phát triển bởi sự huấn luyện như mọi nghệ thuật khác. Càng là những họa sĩ khá, họ càng phải phù hợp nhau hơn. Nhưng nếu họ không biết nghệ thuật chút nào, và ngay dầu họ khác biệt trong thái độ lúc đầu, họ cũng có thể học hỏi với nhau. Mỗi liên hệ tình ái là một tiến trình thích nghi lẫn nhau.

Chúng ta có thể tường thuật một vài sự khác biệt mà hai người gặp thấy nơi nhau. Mỗi người có thể là chủ động hoặc thụ động, phục tùng hay chỉ huy, hướng dẫn hay tòng theo. Họ có thể là hung hăng hay nhẫn nại nhịn nhục, nhạy cảm hay man rợ, ích kỷ hay quan tâm. Tất cả những bản tính này được biểu lộ trong khi làm chuyện tình ái. Trong một ít tập quán, có thể có một sự đồng thuận tự nhiên, một sự hài hòa hỗ tương. Chúng ta có thể mong đợi điều đó trong mọi thói quen và mọi hành động cá nhân không? Họ biết về nhau quá ít trước khi họ muốn hòa tan trong nhau và vì thế họ thất vọng quá dễ dàng. Hơn nữa, họ thấy nơi người bạn của mình toàn thể quá khứ cá nhân của họ. Điều mà họ đã trải qua, đã thích, đã mơ chợt xuất hiện trong lúc họ cùng nhau nên một. Hàng trăm người gặp nhau trong một đôi vợ chồng.

Nhưng họ không nhận thấy những tham dự viên của chính mình và họ thất vọng nếu đám đông không phù hợp với họ. Tất cả những tình cảm được cho và nhận, những cảm xúc đối với những người mình yêu, những hình ảnh của bố mẹ, anh chị, bồ bịch, tất cả đều tập trung nơi một người mà chúng ta thấy yêu. Chúng ta không có một con người thật, nhưng là biểu tượng của cái chúng ta đã yêu và cái chúng ta đã mong đợi. Nếu môi trường thuận lợi và người bạn có thể sống phù hợp với mọi yêu cầu, chúng ta sớm muộn rồi cũng tỉnh giấc mộng. Bấy giờ chúng ta phải học nhận ra người bạn chúng ta và yêu người bạn đó. Nhưng nếu chúng ta yêu họ vì cái mà nó biểu tượng trong đầu chúng ta, chúng ta sẽ chán nản và rút lui. Tình yêu chúng ta có thể kéo dài nếu kinh nghiệm mới thì mạnh đủ để chinh phục quá khứ và mở một chương mới về những đòi hỏi và mong đợi của chúng ta. Nếu những người bạn không có những thích ứng hỗ tương cần thiết, sự thất vọng về liên hệ tình ái và sự bất hòa gia tăng đó là kết quả đương nhiên.

Anh chị Nguyễn đến gặp bác sĩ tâm lý liên quan đến vấn đề không thỏa mãn trong việc chăn gối. Họ tận hiến cho nhau. Tinh thần cộng tác giúp họ hiểu nhau và đồng ý trong việc giải quyết những vấn đề trong cuộc sống chung của họ. Nhưng về chuyện chăn gối họ hoàn toàn hửng hờ với nhau và bây giờ đi đến chỗ họ không còn thích nhau chút nào nữa. Yếu tố quan trọng trong sự thất vọng của họ là sự khác biệt trong việc huấn luyện cảm xúc. Chị Nguyễn là con một của một người mẹ rất tình cảm và đã lớn lên trong bầu khí dịu dàng và tận hiến được biểu lộ một cách cởi mở. Tuy nhiên, anh Nguyễn đã xa gia đình khi mới 13 tuổi, đã tự mình sinh sống từ lúc đó, và đã trải qua tuổi trẻ nay đây mai đó. Cuối cùng anh muốn định cư, có nhà, và có gia đình. Chị Nguyễn gây cho anh ta một ấn tượng với sự tận hiến của một người mẹ và anh ta đã yêu cô. Cô nàng cũng yêu chàng vì anh chàng là một con người cứng rắn hứa hẹn cho nàng một sự bảo vệ và ổn định cuộc sống. Cả hai đều có lý theo cái nhìn mong đợi của họ, nhưng vẫn còn thiếu một điều gì đó. Cô ta không thể thỏa mãn trong việc vuốt ve mà không gợi lên một sự ham muốn tình dục nơi người chồng. Anh ta từ chối đòi hỏi của nàng chỉ muốn gần chàng, muốn được hôn và vuốt ve, và nàng giận dữ quyền lực quá đáng của chàng đối với nàng. Suốt bao nhiêu năm, sự giận dữ lẫn nhau ngày càng lớn mạnh cho đến nỗi người chồng không còn khả năng ấy nữa và hoàn toàn mất đi sự ham muốn tình dục vì anh cảm thấy sự phục tùng của nàng đầy đau khổ và miễn cưỡng. Cả hai đã không học yêu cái mà người kia thích. Mỗi người cảm thấy bị lừa dối trong những đòi hỏi chính đáng của riêng mình. Cả hai muốn nhận sự thỏa mãn mà không muốn cho.

THÁI ĐỘ QUAN TRỌNG HƠN KỶ THUẬT

Sự phấn đấu để được thỏa mãn là chuyện bình thường và là nguồn của sự đụng độ và chán nản. Ít người nhận ra sự thỏa mãn trong việc tình ái nằm trong sự biết thỏa mãn. Không phải họ không có ý hướng thỏa mãn nhưng họ không sống cho nhau và sống trong nhau. Vấn đề ở đây là họ chỉ thấy cảm giác riêng họ, khả năng riêng họ, cái tôi của họ bị tổn thương hoặc bị khước từ. Họ không ra khỏi chính họ. Tình yêu thỏa mãn có nghĩa là cảm nghiệm được cái cảm giác của người mình yêu. Bao lâu người ta có cảm giác đòi hỏi, đầu óc họ ra khỏi người mình yêu và chỉ tập trung chung quanh cái tôi của họ.

Cũng vậy, nếu cảm giác về bổn phận hoặc về tai họa đối với danh tiếng của họ phát triển thì trường hợp tương tự cũng xảy ra như vậy. Dẫu người ta xem ra thích thú trong việc làm tròn bổn phận của họ, cảm giác về bổn phận thì không tương hợp với việc cảm được cách tròn đầy cái cảm giác của người bạn mình. Bất cứ lợi ích nào ngoài sự vui hưởng và thỏa mãn với nhau đều làm phân tán và giết chết cảm xúc. Sự lạnh cảm và không khả năng là kết quả của việc giết chết xúc cảm đó. Đó là những phản ứng tự nhiên về thần kinh và che giấu những ý hướng thật như bất cứ một triệu chứng thần kinh nào. Trong lúc người ta quan tâm đến sự thỏa mãn, người ta thường chú trọng hơn đến tiếng tăm hoặc thất bại và những vấn đề bảo vệ khác. Sự giận dữ đối với vai trò phụ nữ của họ làm nhiều phụ nữ do dự đóng vai trò phụ nữ trong việc ân ái và sự giận dữ này tạo nên sự lạnh cảm. Thường thì phụ nữ không ý thức rằng họ lạnh cảm vì họ yêu chồng và cảm thấy bị kích thích về chuyện tình ái, nhưng họ thiếu mất cái cảm xúc tột đỉnh. Những người khác mong đợi cách luống công một sự kích thích nào đó vì họ không nhận thấy rằng chính họ làm cản trở những xúc cảm họ đi đến chỗ tột đỉnh. Sự bất khả của nam giới cũng giống như vậy. Sự bất khả có nghĩa là: hoặc là giữ khoảng cách hoặc là phản ảnh một sự nghi ngờ sâu xa: họ có là một người đàn ông thật hay không? Thiếu sự kích thích tính dục hoặc không có chiều sâu của cảm xúc luôn có nghĩa là co rút và muốn giữ khoảng cách thường là do bởi sự không hài lòng, không thỏa mãn trong cuộc sống.

Thật đáng để xem sự khác biệt thể lý về nhịp điệu giữa nam và nữ trong việc ân ái là một điều cần thiết và được bàn cãi rất nhiều trong thời gian gần đây. Vấn đề là cả nam và nữ trong mọi trường hợp phải thích ứng với nhau vì không phải hai người có cùng một sự huấn luyện. Cái nguy hiểm trong tương quan tính dục là chiều hướng đòi hỏi trên nhau. Chàng và nàng nên hành động và đáp trả cách khác nhau tùy theo tình huống. Chúng ta giáo dục cho nhau nhưng không bao giờ bằng đòi hỏi. Đòi hỏi chỉ làm giận dữ và tạo nên sự bất đồng cũng như sự chống đối.

Nếu sự thỏa mãn hỗ tương không đạt được cách tự động, người ta phải bắt đầu tiến trình thích nghi bởi chính họ. Hãy nhớ rằng các bà dễ thất vọng hơn các ông. Vấn đề là: phản ứng chậm trễ của họ là do thể lý hay là do thái độ do dự chung của họ trong việc liên hệ tình ái. Lối huấn luyện thụ động khiến các bà có khuynh hướng đòi hỏi và dễ cảm thấy chán nản hơn nên mong đợi một sự giải quyết từ phía đối phương. Cái vòng lẩn quẩn ác độc đó đưa đến sự giận dữ và rối loạn sâu xa trong liên hệ tình ái.

Thật vậy, nam và nữ vẫn có cái gì giống nhau hơn là các nhà khoa học theo chủ nghĩa vật chất muốn tin. Hai cá nhân hòa hợp trong một sự chấp nhận hỗ tương hoàn toàn có một khả năng đồng nhất đáng kể. Bấy giờ, bất cứ điều gì xảy ra nơi người này cũng được chia xẻ bởi người khác. Đây là một trong những phép lạ của con người: làm cách nào con người có khả năng chuyển những cảm giác và ngay cả những tư tưởng cho nhau ngang qua hàng rào ngăn trở của thân xác họ. Bao lâu họ không có gì phải vương vấn trong đầu óc, bao lâu họ vẫn còn chấp nhận nhau trong sự thoải mái hoàn toàn, bấy giờ mỗi động lực xúc cảm của một người đều ảnh hưởng cả hai như nhau. Dưới những điều kiện như thế, sự hồi hộp và thỏa mãn xảy ra cùng một lúc. Mức độ của sự thích ứng hỗ tương thì vô giới hạn. Nó tùy thuộc vào ý muốn chấp nhận nhau mà không có sự đòi hỏi và giận dữ, không có sự phàn nàn và khó chịu. Mọi sự đều tốt bao lâu cả hai đều thích thú. Nếu một bên mà sự thỏa mãn về tình dục của họ là sự lạm dụng phía bên kia thì chẳng khác gì một sự hiếp dâm. Tình yêu là một bổn phận hỗ tương. Tình ái là một sự hiểu biết lẫn nhau.

Tác giả: Lm. Lê Văn Quảng Psy.D.