HỌC HỎI PHÚC ÂM CHÚA NHẬT XXXI THƯỜNG NIÊN NĂM B

PHÚC ÂM: (Mc 12,28b-34)

^28b Khi ấy, có một người trong các kinh sư đến gần Đức Giê-su và hỏi rằng: “Thưa Thầy, trong mọi điều răn, điều răn nào đứng hàng đầu?” ²⁹ Đức Giê-su trả lời: “Điều răn đứng hàng đầu là: Nghe đây, hỡi Ít-ra-en, Đức Chúa, Thiên Chúa chúng ta, là Đức Chúa duy nhất. ³⁰ Ngươi phải yêu mến Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn và hết sức lực ngươi. ³¹ Điều răn thứ hai là: Ngươi phải yêu người thân cận như chính mình. Chẳng có điều răn nào khác quan trọng hơn các điều răn đó.” ³² Ông kinh sư nói với Đức Giê-su: “Thưa Thầy, hay lắm, Thầy nói rất đúng. Thiên Chúa là Đấng duy nhất, ngoài Người ra không có Đấng nào khác. ³³ Yêu mến Thiên Chúa hết lòng, hết trí khôn, hết sức lực, và yêu người thân cận như chính mình, là điều quý hơn mọi lễ toàn thiêu và hy lễ.” ³⁴ Đức Giê-su thấy ông ta trả lời khôn ngoan như vậy, thì bảo: “Ông không còn xa Nước Thiên Chúa đâu!” Sau đó, không ai dám chất vấn Người nữa.

CÂU HỎI TÌM HIỂU

1. Đọc Mc 11,27 – 12,37. Trong phần trên, có mấy cuộc tranh luận giữa Đức Giêsu với các nhà lãnh đạo Do-thái giáo? Tìm một điểm chung giữa các cuộc tranh luận trên đây.
2. Đọc Mc 2,6.16; 3,22; 7,5; 8,31; 10,33; 11,18.27-28; 14,1.43.53; 15,1.31. Bạn thấy khuôn mặt các kinh sư trong những câu trên đây có khác với khuôn mặt của ông kinh sư trong bài Tin Mừng hôm nay không?
3. Đọc Mc 12,28. Bạn nghĩ ông kinh sư này có thật sự muốn gặp Đức Giêsu để học hỏi không? Tại sao ông lại hỏi Đức Giêsu về điều răn đứng hàng đầu?
4. Đọc Mc 12,29-30. Câu trả lời của Đức Giêsu trích trong sách nào? Đối với người Do-thái, câu trích dẫn này có gì đặc biệt không?
5. Đọc Mc 12,30. Bạn thấy thực hành điều răn này có khó không?
6. Đọc Mc 12,31. Ông kinh sư có hỏi Đức Giêsu về điều răn thứ hai không? Đức Giêsu lấy điều răn thứ hai từ sách nào trong Cựu Ước? Thực hành điều răn thứ hai có khó không?
7. Đọc Mc 12,31. Đức Giêsu hiểu người thân cận là ai? Đọc Mt 5,43-44; Lc 6,27.35; 10,29-37.
8. Điều răn thứ nhất và thứ hai có gì giống nhau và khác nhau? Hai điều răn này có giống với Mười Điều Răn không? Đọc Xh 20,1-17.

CÂU HỎI SUY NIỆM:

Đức Giêsu tóm mọi điều răn trong một động từ “yêu mến.” Bạn có thấy tình yêu chi phối đời sống đạo của bạn không? Theo bạn, kẻ thù nguy hiểm nhất của tình yêu là gì?

PHẦN TRẢ LỜI

1. Trong Mc 11,27 – 12,37 có 6 cuộc tranh luận xảy ra ở trong Đền thờ Giêrusalem, giữa Đức Giêsu với các nhà lãnh đạo Do-thái, xảy ra vào tuần cuối trước cuộc Khổ Nạn. Sáu cuộc tranh luận gồm: tranh luận về quyền đuổi những người buôn bán ra khỏi Đền thờ (Mc 11,27-33), về dụ ngôn tá điền sát nhân (Mc 12,1-12), về chuyện nộp thuế cho Xê-da (Mc 12,13-17), về chuyện người chết sống lại (Mc 12,18-27), về chuyện điều răn nào đứng hàng đầu (Mc 12,28-34), và về chuyện Đức Kitô là ai (Mc 12,35-37). Bài Tin Mừng hôm nay (Mc 12,28-34) ít có tính tranh luận hơn 5 cuộc tranh luận kia. Có một điểm chung giữa 6 cuộc tranh luận trên đây, đó là Đức Giêsu luôn là người khôn ngoan hơn và vượt trội hơn khi tranh luận với các thượng tế, kinh sư và kỳ mục, cũng như với những người thuộc các phái Pharisêu, Hêrôđê và Xa-đốc.
2. Trong Tin Mừng Mác-cô, ta thấy các kinh sư xuất hiện nhiều lần. Cùng với các thượng tế và kỳ mục, các kinh sư thường được mô tả như những người hay vặn hỏi Đức Giêsu (Mc 2,6.16; 7,5; 11,27-28). Họ coi Ngài là người bị quỷ vương ám và dựa vào quỷ vương mà trừ quỷ (Mc 3,22). Tệ hơn nữa, họ tìm cách giết Ngài (Mc 10,33; 11,18). Cuối cùng họ sẽ là những người cùng chịu trách nhiệm về cái chết của Ngài (Mc 8,31; 14,1.43.53; 15,1.31). Còn trong bài Tin Mừng hôm nay, ông kinh sư lại là một người có thiện cảm với Đức Giêsu. Ông thật lòng đến gặp Ngài để hỏi một điều quan trọng làm ông bận tâm.
3. Dựa trên Mc 12,28 ta thấy ông kinh sư này bị lôi cuốn bởi câu trả lời của Đức Giêsu cho nhóm Xa-đốc về chuyện kẻ chết sống lại (Mc 12,18-27). Đối với ông, Đức Giêsu đã trả lời một cách thuyết phục, nên ông muốn hỏi Ngài xem đâu là “điều răn hàng đầu.” Đây là mối bận tâm thật sự của ông, vì theo các kinh sư, ngoài Luật được viết trong bộ Ngũ Thư, người Do-thái còn phải giữ thêm 248 điều phải làm và tránh 365 điều cấm. Giữa một rừng những điều phải làm và cấm làm như thế, câu hỏi của ông kinh sư là điều hiểu được. Ông muốn biết “điều răn hàng đầu” nghĩa là điều răn quan trọng nhất, điều răn cốt lõi của những điều răn khác.
4. Phần đầu câu trả lời của Đức Giêsu cho ông kinh sư (Mc 12,29-30) được trích trong sách Đệ nhị luật 6,4-5. Vào khoảng thế kỷ thứ hai trước công nguyên, câu trích này đã trở thành câu đầu tiên của kinh Shema mà người Do-thái phải đọc mỗi ngày hai lần, lúc đi ngủ và thức dậy (Đnl 6,7). Tuy nhiên, Mác-cô 12,30 có khác chút ít với Đệ nhị luật 6,5, vì đã thêm vào cụm từ “hết trí khôn ngươi.”
5. Mc 12,30 là điều răn thứ nhất, vượt trên các điều răn khác. Điều răn này đòi dân Ítraen phải yêu mến Thiên Chúa “với tất cả trái tim của ngươi, với tất cả linh hồn của ngươi, với tất cả trí khôn của ngươi, và với tất cả sức lực của ngươi” (bản dịch sát). Để ý bốn từ tất cả. Như thế Thiên Chúa đòi ta yêu Ngài với trọn vẹn con người của mình, và để Ngài chi phối mọi hoạt động của mình. Yêu như thế không dễ, vì ta phải đặt Ngài lên trên mọi sự, và phải để Ngài chiếm trọn con người mình. Chỉ mình Thiên Chúa, Đấng Tạo Dựng muôn loài và là Đấng Cứu Độ dân Ítraen khỏi tay người Ai-cập, mới có thể đòi hỏi dân Ngài như thế. Hôm nay, Đức Giêsu vẫn nói với các Kitô hữu về điều răn thứ nhất này, và vẫn đòi chúng ta giữ điều răn ấy.
6. Ông kinh sư chỉ hỏi Đức Giêsu về điều răn đứng đầu các điều răn khác, nhưng Ngài lại nói thêm về điều răn thứ hai, bằng cách trích dẫn sách Lê-vi 19,18b : “Người phải yêu mến người thân cận như chính mình.” Điều răn thứ hai cũng không dễ thực hành. Để có thể “thương người như thể thương thân,” ta phải coi người khác có phẩm giá như chính mình, có niềm vui nỗi buồn như mình, có nhu cầu và ước mơ như mình. Từ đó ta tôn trọng họ và dám chia sẻ chính mình cho họ.
7. Vào thời Đức Giêsu, người thân cận thường được hiểu là người có cùng tôn giáo, cùng quốc tịch như mình. Nếu hiểu như thế thì Dân Ngoại không phải là người thân cận. Qua dụ ngôn người Samari nhân hậu, Đức Giêsu đã mở rộng ý niệm về người thân cận: bất cứ ai cần đến sự giúp đỡ của tôi, sẽ trở thành người thân cận với tôi, nếu tôi cúi xuống giúp họ (Lc 10,29-37). Hơn nữa, Ngài còn mời chúng ta yêu cả kẻ thù của mình nữa để trở nên con cái Cha trên trời (Mt 5,43-44; Lc 6,27.35). Như thế cả kẻ thù cũng có thể trở nên người thân cận, vì được tôi yêu.
8. Điều răn thứ nhất và thứ hai (Mc 12,29-31) giống nhau vì có chung động từ yêu mến, nhưng khác nhau vì một bên có đối tượng là Thiên Chúa, một bên là tha nhân. Thiên Chúa là Tạo Hóa, tha nhân chỉ là thụ tạo, nên tình yêu đối với mỗi bên cũng có những đòi hỏi ở mức độ khác nhau. Chúng ta không yêu tha nhân một cách vô điều kiện và tuyệt đối như yêu Thiên Chúa, nhưng yêu tha nhân như yêu chính bản thân mình. Vậy yêu bản thân mình cũng là một đòi buộc phải giữ. Có thể nói, hai điều răn Đức Giêsu đưa ra ở đây tương ứng với Mười Điều Răn trong sách Xuất Hành, gồm phần về Thiên Chúa (Xh 20,3-11) và phần về tha nhân (Xh 20,12-17).

Lm. Antôn Nguyễn Cao Siêu, SJ